Isparta’nın Yalvaç ilçesinde bulunan ve Hristiyan dünyası için önemli bir hac merkezi olan Pisidia Antiokheia Antik Kenti, bu yıl 40 bin Hristiyan hacıyı ağırladı. Antik kentte yer alan St. Paul Kilisesi, özellikle Hristiyanlık tarihindeki önemiyle dikkat çekiyor.
Tarihi ve Stratejik Önemi
Pisidia Antiokheia, Yalvaç’ın yaklaşık 1 kilometre kuzeydoğusunda, Göller Yöresi’nde yer alıyor. Kent, M.Ö. 285 yılında Seleukos Krallığı tarafından kuruldu ve adını Kral Antiokhos’tan aldı. Roma İmparatorluk Dönemi’nde de koloni başkenti olarak uzun süre stratejik önemini korudu.
M.S. 46 yılında Hristiyanlığın önemli isimlerinden Havari Barnabas ve Aziz Pavlus, kenti ziyaret ederek Hristiyanlığın ilk vaazlarından birini burada verdi. Bu olay, Pisidia Antiokheia’yı Hristiyan dünyasında kutsal bir yer haline getirdi. Kent, ‘Havarilerin Mektupları’ bölümünde de anılmaktadır.
Kazı Çalışmalarının Tarihçesi
1826’da Papaz Arundel tarafından ziyaret edilen kent, 1908’de Ramsay tarafından Osmanlı İmparatorluğu izniyle kazılmaya başlandı. 1924-1927 yılları arasında Michigan Üniversitesi adına Amerikalı araştırmacılar tarafından kazılar sürdürüldü. 1980’li yıllarda ise Yalvaç Müze Müdürlüğü tarafından kurtarma kazıları yapıldı.
2008 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi adına Prof. Dr. Mehmet Özhanlı başkanlığında başlatılan kazılar, 12 ay boyunca yoğun bir şekilde devam ediyor. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda ana giriş kapısı, Decumanus Maximus, Cardo Maximus, tiyatro, Augustus Tapınağı, hamam ve St. Paul Kilisesi gibi birçok yapılar ortaya çıkarıldı.
Men Tapınağı ve Kutsal Alan
Antik kentte bulunan Men Tapınağı, diğer antik kentlerden farklı özellikler taşıyor. 70 metre uzunluğunda ve 6 metre yüksekliğinde temenos duvarı, hilal betimlemeli adak stelleriyle süslü ve benzeri başka bir örnek bulunmuyor. 1600 metre yüksekliğindeki dağın zirvesinin tamamı kutsal alan olarak kabul ediliyor.
Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, tapınağın çevresindeki 750’ye yakın yapı tespit ettiklerini ve bu alanın Pagan hacıları için önemli olduğunu belirtti. Hekate’ye adanmış bir tapınağın da ortaya çıkarıldığı alanda kazılar devam ediyor.
Turizm Potansiyeli
Kazı çalışmaları sayesinde, daha önce çok az ziyaretçi çeken antik kente olan ilgi her geçen yıl artıyor. 2008 öncesi birkaç yüz kişiyi ağırlayan Pisidia Antiokheia, bugün yılda 30-40 bin ziyaretçi çekiyor. Geleceğe Miras Projesi kapsamında Men Tapınağı ve çevresindeki yapılar restore edilerek ziyarete açılacak. Bu sayede, bölge hem kültürel hem de ekonomik anlamda büyük bir kazanç sağlayacak.
Kaynak: ISPARTA-BHA
