Kahta kaymakamlığında coğrafi işaret alınan ürünler tanıtıldı.
Kahta’nın 4 yöresel ürünü coğrafi işaret aldı.
Coğrafi belge sürecinden bahsedecek olursak; Kahta Bademi, Kahta Narı, Kahta Bademli İrmik Helvası ve Kahta Bulgur Pilavı ürünlerinde başvuru yapılması kararlaştırıldı. Yapılan başvuruda sıkıntıların yaşanmaması için coğrafi işaret ile ilgili araştırma yapıldı. Yapılan araştırma;
“Coğrafi İşaret; Belirgin bir özelliği, unvanı ya da başka nitelikleri bakımından köken olarak yer aldığı bir yöre, alan, bölge ya da ulus ile özdeş haline gelmiş bir ürünü belirten isim ya da işaretlere denir.
Coğrafi işaretler, diğerlerinden farklı kılıcı niteliği ile öne çıkan ve yer aldığı alan veya bölge ile özdeşmiş doğal ürünler, maden, tarım el sanatları ile endüstri ürünlerine verilen işaretlere denir.
Bu işaretin daha iyi kavratılması için bir kaç örnek verelim. Şile bezi, Ezine peyniri, Ege pamuğu, Kayseri pastırması, Antep fıstığı, Çorum leblebisi gibi…
Coğrafi işaret kendi içerisinde iki alana ayrılmaktadır.
gibi bilgilere ulaşıldı ve bu bilgiler doğrultusunda çalışmalar yürütüldü.
Başvurular Türkiye Patent ve Marka Kurumu Elektronik Başvuru Sistemi (EPATS) üzerinde Kurum adına yapılması gerektiğinden dolayı, Projeler Koordinasyon Merkezi Koordinatörü Lütfü BAŞLİ Kaymakamlık adına yetkilendirildi. Yukarıdaki bilgiler ışığında Kahta Bademi ve Kahta Narı adlı ürünlerin Coğrafi İşaret – Menşe Adı olarak, Kahta Bademli İrmik Helvası ve Kahta Bulgur Pilavı adlı ürünlerin de Coğrafi İşaret – Mahreç İşareti olarak başvuru yapılması kararlaştırıldı.
Projeler Koordinasyon Merkezi görevlileri kendi aralarında görev paylaşımı yaparak, ikişer kişilik gruplar halinde birer ürün için hazırlık yapmaları istendi. Türkiye Patent ve Marka Kurumu tarafından istenen şablonlar ve belgeler üzerinden ürünler ile ilgili çalışmalar yapılarak 17.01.2020 tarihinde sistem üzerinden başvuru yapıldı. Türkiye Patent ve Marka Kurumu tarafından başvuru üzerinden yapılan inceleme sonucunda bazı eksiklikler tespit edilerek bu eksikliklerin giderilmesi istendi. Tespit edilen eksiklikler istenilen şekilde tamamlanarak sisteme yüklendi. Türkiye Patent ve Marka Kurumu tarafından tapılan inceleme sonucunda ürünlerimiz adına Coğrafi İşaret Tescil Belgesi düzenlendi. Tescil Belgelerimiz ve ürünlerin temel özellikleri;
No: 699 – Menşe Adı
Tescil Ettiren: Kahta Kaymakamlığı
Tescil Tarihi: 24.03.2021
Adıyaman il sınırları içerisinde binlerce yıldır nar tarımının yapıldığı bilinir. İlçelerinin tamamında nar yetiştiriciliği yapılır. Bu ürün Kahta Narı olarak ünlenmiş ve bilinir hale gelmiştir. Kahta Narı; yetiştirildiği coğrafi alanın; coğrafi konumu ve mikro klima iklim özellikleri nedeniyle yörede renk, tat ve aroması ile rağbet gören ve bilinen bir tarım ürünüdür. Ilıman iklim bitkisi olan bu ürün kışları ılık ve yağışlı, yazları uzun, sıcak ve kurak geçen yerlerde iyi gelişim gösterir. Yaklaşık 5 m’ye kadar boylanabilen ağaççık veya çalı formunda yetişir. Kahta Narı; Latince tür adı Punica granatum L. olan Katırbaşınar çeşidi kullanılarak üretilir.
Kahta Narı; taneler, kabuk, nar ara zarı (mezokarp) ve nar çekirdeği olmak üzere başlıca 4 ana kısımdan meydana gelir. Kahta Narının; meyve ağırlığı 350-700 g aralığında, tane ağırlığı 0,3-0,5 g aralığında, iç randımanı en az %70, kabuk kalınlığı ise 2,3-4,1 mm arasında değişir. Ürünün kimyasal özellikleri incelendiğinde; iklim ve yetiştirme koşulları ve depolama süresine göre değişmekle birlikte; suda çözünür kuru madde (briks) değeri en az %13, titre edilebilir asitlik (sitrik asit cinsinden) en az % 1,4, toplam fenolik madde miktarı en az 56 mg GAE/100 ml, antioksidan aktivitesi 6,5-21 mmol TE/ml değerleri aralığındadır.
Kahta Narının; meyve kabuğu rengi, sarı renkle karışık olarak genellikle %30-40 kadarı açık kırmızı renkte, tanesi koyu pembe-açık kırmızı renkte, meyve suyu randımanı yüksek, iri taneli olması nedeniyle tanelenmesi kolay, karakteristik mayhoş, tatlı veya ekşi tada sahip ve çekirdek sertliği orta seviyededir. Yetiştirme ve iklim koşullarına bağlı olarak meyvede oranı çatlama düşüktür.
Nar yetiştiriciliğine uygun mikroklimatik özellikler taşıyan bölge iklimi ve uzun yıllardan beri genel itibariyle kapama bahçeler şeklinde yetiştirilen Kahta Narının; bölgenin iklim koşullarına iyi adapte olması nedeniyle ürün verimliliği ve kalitesi yüksektir. Bu özelikleri ile Kahta Narı uygun muhafaza koşullarında 4 aya kadar depolanabilir.
No: 700 – Mahreç İşareti
Tescil Ettiren: Kahta Kaymakamlığı
Tescil Tarihi: 24.03.2021
Kahta Bademli İrmik Helvası, üretim yöntemi ve Kahta ilçesinde yetiştirilen badem kullanılmasıyla ünlenerek Kahta ilçesi ile özdeşleşmiştir. Kahta Bademli İrmik Helvası kış aylarının vazgeçilmezi iken lezzetiyle yaz aylarında da tüketimi söz konusu olmuştur.
Kahta Bademli İrmik Helvası; hazırlanmasında Kahta ilçesinde yetiştirilen badem ve kaşar peyniri kullanılması, uygulanan üretim metodu ile irmik helvasının kendine has sarı rengi, tat ve kokusu bu tatlı için en karakteristik özelliklerdir.
Üretim Metodu:
Bileşen Listesi (Verilen miktarlar ortalama olarak verilmiştir.):
2 lt su, 1,35 kg beyaz toz şeker, 1 kg irmik, 800 gram kaşar peyniri, 350 gram badem içi (Kahta ilçesinde yetiştirilen), 200 gram tereyağı ve 0,2 lt sıvı yağ (zeytin yağı)
Kahta Bademli İrmik Helvasının Hazırlanması:
Kahta Bademli İrmik Helvasının üretiminde ustalık becerisi önemli bir yer tutar. Su ve beyaz toz şeker kaynatılarak ortalama 100 C sıcaklığa ulaştıktan sonra irmik ilave edilir. İrmik su ve şeker ile birleşip homojen bir karışım elde edilir. Bu karışım karıştırılarak pişirilir ve kulak memesi kıvamına geldiğinde sıvı yağ ilavesi yapılır. Sıvı yağ ile yeteri kadar kavrulduktan sonra tereyağı eklenip aynı şekilde kavurmaya devam edilir. İstenilen renk ve kıvama gelen irmik helvasına badem içi eklenilerek soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra kaşar peyniri ilave edilerek sıvı yağ ile yağlanmış tepsiye aktarılır ve üzeri düzleştirilerek sıvı yağ sürülür. Son aşama olarak badem içi ile süsleyip servise hazır hale getirilir.
No: 701 – Mahreç İşareti
Tescil Ettiren: Kahta Kaymakamlığı
Tescil Tarihi: 24.03.2021
Sarımsaklı Tavuklu Bulgur pilavı yöremizde özel günlerde, bayramlarda ve misafirlere özel olarak yapılan bir pilav türüdür. Bu pilavı diğer pilavlardan ayıran en önemli özelliği güneşlenme gün süresinin en uzun olduğu iller arasında bulunan ilimizin bereketli topraklarında yetişen bulgurdan ve tamamen doğal yollarla beslenen (doğal buğday, arpa, mısır, tarla bitki ve yeşillikleri ve topraktan besinleri), sağlıklı gezen köy tavuklarımızdan (yerli tavuk) elde edilen etten yapılmasıdır.
Yapılışı: Köylerimizde organik olarak yetiştirilen köy tavuklarından biri alınır. İyice yıkanıp temizlendikten sonra tencereye konulur. Üzerine yeterince tuz ve su ilave edilerek haşlanmaya bırakılır. Tavuk pişince tencereden alınır. Tencerede kalan suyundan 1 çay bardağı kadarı ezilmiş/tuzlanmış sarımsakla tirit yapmak için ayrılır. Kalan 5 bardak suyuna yöremizde yetiştirilen pilavlık bulgurdan eklenerek pilav pişirilir. Bir yandan da tavuk etleri didiklenerek küçük parçalara ayrılır. Bir tavaya tereyağı konularak tavuk etleri bir süre yağda kavrulur. Pişen pilavın üzerine hazırlanan sarımsaklı tavuk suyu gezdirilerek dökülür. Sonra kavrulan tavuk etleri pilavın üzerine dizilir. Bu haliyle servis edilir.
No: 712 – Menşe Adı
Tescil Ettiren: Kahta Kaymakamlığı
Tescil Tarihi: 05.04.2021
Kahta Bademi Ferragnes ve Ferredual bademlerinin beraber dikilmesi ile bir araya gelmiş bademlerden oluşmaktadır. Bu iki çeşit bir arada olmadığı zaman döllenme sorunu olması nedeni ile bademler oluşmamaktadır. Bu nedenle bu iki badem çeşidi bir arada değerlendirilir. Kahta bademini diğer bademlerden ayıran en önemli özelliklerden biri badem bahçelerinin kurulu olduğu yerleri güneyde Arabistan çöllerinden başlayan sıcak iklim ile kuzeyde Güneydoğu Torosların uzantısı olan Nemrut dağı eteklerine kadar dayanan bölgede geçiş iklimi olması neden ile optimum iklim şartlarına sahip olmasıdır. Bu nedenden dolayı bademlerin kırılması ile elde edilen iç badem çok kaliteli ve zengin bir içeriğe sahip olmaktadır. Tek kabuklu bademde Ferragnes cinsi badem ince uzun yapıda yaklaşık 3 cm, Ferredaul cinsi badem yaklaşık 2,5 cm boyunda ve yuvarlak tombul bir görüntü göstermektedir. Badem iç tanesi olarak ortalama 1 ons’ da (yaklaşık 28,35 gram) 24-25 adet iç çiğ badem gelmektedir. Kahta’nın uygun iklim koşullarından dolayı tek kabuklu badem iri olmaktadır. İç Anadolu`da aynı cins bademler 1 cm boylarında kalmakta ve çok fazla büyümemektedirler.
Kahta Bademi içerik olarak 100 gramda; Kül : 3 gram,Protein : 24,27 gram, Yağ : 41,64 gram, Karbonhidrat : 28,14 gram, Kalori : 584,40 (kkal), Asitlik Değeri : 0,11 mg KOH/ g yağ, Peroksit Değeri : 0,4 mg kg yağ, Kırılma İndisi (20 ?C) :1,47038, Bağıl Yoğunluk (20 ?C) : 0,912, Renk (Gardner) : 9,2, Sabunlaşmayan Madde Mik.: % 0,574, İyot Sayısı Değeri : 95,5 g l2/100 g yağ, Sabunlaşma Sayısı : 189,33 mg KOH/ g yağ, Absorbans : 0,004-0,005, Su : %0,163 içermektedir.
Ağaçlar çabuk meyveye yatar, hastalıklara karşı direnci fazladır. Bol ve kararlı verimlilik, geç çiçeklenme, yüksek iç randımanı, çift tohumların olmayışı ve paketlemeye uygun iri ebatlı bademler olması nedeni ile en çok tercih edilen çeşitlerin başındadır.
