Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada 1,3 milyar kişi tütün ürünü kullanmaktadır. Tütün ürünü kullananların %80’i, genellikle yoğun tütün endüstrisi müdahalesi ve pazarlamasının hedefi olan düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşamaktadır. Bu ülkeler aynı zamanda tütün ürünü kullanımına bağlı hastalık ve ölüm yükünün de en yüksek olduğu ülkelerdir. Tütün ürünü kullanımı hane halkı harcamalarını, gıda ve barınma gibi temel ihtiyaçlardan tütün ürünlerine yönlendirerek yoksullaşmaya da sebep olmaktadır.
Ülkemizde 15 yaş üzeri nüfusta tütün ürünü kullanmayanlar, toplumun yaklaşık %70’ini oluşturmaktadır. Tütün ürünü kullanmayanlar, toplumun çoğunluğunu oluşturmasına rağmen, tütün ürünü kullanımının yaygınlığı ve görünürlüğü yüksektir.
Dünyada her gün 22 bin kişi olmak üzere, yılda 8 milyondan fazla kişi tütün ürünü kullanımına bağlı hastalıklar sebebiyle hayatını kaybetmektedir. Bu ölümlerin 7 milyondan fazlası doğrudan tütün kullanımının sonucu iken 1,2 milyondan fazla kişi de tütün ürünü kullandığı için değil, tütün ürünü dumanına maruz kaldığı için hayatını kaybetmektedir.
Tütün ürünü kullanımını bırakmak, her zaman ve her yaşta büyük fayda sağlamaktadır. Vücutta gerçekleşen faydalı sağlık değişimleri aşağıda özetlenmiştir:
* İlk sigara bırakma gününden itibaren yüksek kalp atış hızı normale döner, kan basıncı düşer, kan dolaşımındaki karbon monoksit seviyesini normale döner, tat ve koku alma duyuları gelişir.
* 2-12 hafta içinde dolaşım düzelir, kanın akışkanlığı artar, el ayak gibi vücudun uç kısımları daha iyi kanlanır, akciğer kapasitesi artar, öksürük ve nefes darlığı azalır, zamanla bağışıklık sistemi güçlenir.
* 1 yıl sonra akciğerler daha sağlıklı hâle gelir. Koroner kalp hastalığı riski, sigara içen birininkinin yaklaşık yarısına kadar düşer.
5 yıl sonra inme riski ve kalp krizi riski azalır ve bu riskler zamanla azalmaya devam eder.
* 10 yıl sonra akciğer kanseri riski sigara içen birinin yarısı kadar olur ve ağız, gırtlak, yemek borusu, mesane, serviks ve pankreas kanseri riski azalır.
* 15 yıl sonra koroner kalp hastalığı riski hiç sigara içmemiş birinin riski ile aynı seviyeye iner.
Tütün ürünü kullanımı ne kadar erken bırakılırsa, vücudun iyileşme ve kendini onarım süreci o kadar hızlı olur. Tüm bunların yanı sıra çevredeki bireylerin, özellikle çocukların solunum yolu hastalıkları (örneğin astım) ve kulak enfeksiyonları gibi pasif etkilenimden kaynaklanan pek çok hastalıktan korunması için de büyük kazanç sağlanır.
Pek çok tütün ürünü kullanıcısı, tütün ürünlerinin bedeninde oluşturduğu zararları fark etmeye başladığında bu bağımlılıktan kurtulmak ister. Ancak tütün ürünlerinde bulunan nikotin oldukça bağımlılık yapıcı bir maddedir. Tütün ürünü kullanımını bırakma konusunda başarı sağlayan pek çok kişinin, çeşitli denemelerin ardından bu başarıya ulaştıkları bilinmektedir. Profesyonel destek ve bilimsel etkinliği kanıtlanmış tedaviler ile başarılı olma oranları artmaktadır.
Ülkemizde tütün ürünü kullananlar bırakmaları teşvik edilmekte ve bırakmak isteyenlere ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı ve 467 sigara bırakma polikliniği aracılığıyla hizmet sunulmaktadır.
