Gıda Mühendisleri Odası (GMO) gıda zehirlenmesinin her an herkesin karşı karşıya kalabileceği bir durum olduğunu belirterek, özellikle yaz aylarında havaların ısınmasıyla sağlığa zarar verebilme potansiyeli olan mikroorganizmaların daha da hızlı üremek ve çoğalmak için fırsat bulduğunu kaydetti.
GMO Yönetim Kurulu adına yazılı bir açıklama yapan GMO Başkanı Dr. Beste Oymen, yaz aylarında gıda zehirlenmelerini önlemek amacıyla bazı ipuçlarını kamuoyuyla paylaştı.
Gıda zehirlenmesi nedenlerinin en başında hijyen eksikliğinin geldiğini belirten Oymen, yıkanmamış veya yanlış yıkanmış eller ve yüzeylerin mikropları hızla yayabileceğine, gıda kaynaklı hastalıklara neden olabileceğine dikkat çekerek, “Ellerinizi, gıda hazırlarken kullanılan ekipmanları ve yüzeyleri temiz tutunuz. Yemek tüketiminden ve/veya yiyecek hazırlamadan önce ellerinizi sabun ve akan su ile en az 20 saniye iyice yıkayın ve temiz bir havlu ile kurulayınız. Kullanılan ekipmanları ve yüzeyleri de uygun temizlik maddeleri ve tercihen sıcak suyla temizleyiniz.” ifadelerini kullandı.
Çiğ gıdalarla pişmiş gıdaların ayrı tutulması gerektiğini kaydeden Oymen, alışveriş yaparken, yemek hazırlarken veya yiyecekleri muhafaza ederken, “çapraz bulaşma” olarak adlandırılan olayın önüne geçmek için çiğ et, tavuk ve balık ürünlerini diğer gıdalardan uzak tutmanın önemli olduğunu, önlem olarak çiğ ve yenmeye hazır gıdalar için farklı kesme tahtaları kullanmak gerektiğini bildirdi.
Sadece içme suyunun değil kullanma sularının da sağlık kriterlerine uygun olması, suların temas ettiği malzemelerin gıdaya uygun ve temiz olması gerektiğini belirten Oymen, gelişen teknolojiyle artık evlerde de bulunan arıtma sistemlerinin de düzenli aralıklarda bakım, temizlik ve filtre değişiminin sağlanmasının önemli olduğunu ifade etti.
Gıdaları doğru sıcaklığa kadar pişirmenin önemine dikkat çeken Oymen, bir gıda termometresi edinerek, gıdaların sıcaklığının ölçülebileceğini, birçok zararlı organizmanın doğru sıcaklığa kadar pişirildiğinde öldüğünü kaydetti.
Oymen, tüm kanatlı etlerinin, yumurta ve yumurta ile yapılan yemeklerin merkez sıcaklığı 74 dereceye, deniz ürünlerinin en az 63 dereceye, etlerin (biftek, rosto, pirzola) az – orta pişmiş 63 dereceye, orta pişmiş 71 dereceye, iyi pişmiş 77 dereceye ulaşıncaya kadar pişirilmesi gerektiğine değindi.
Yaz aylarında evde pişirilen yemekler hemen tüketilmeyecekse oda sıcaklığında bırakılmaması gerektiğini de anlatan Oymen, mümkün olan en kısa sürede soğutularak buzdolabına yerleştirilmesi, büyük porsiyonlarda bir yemek ise küçük porsiyonlara ayırarak, büyük kaplarda hızlıca soğumasının sağlanması, birkaç porsiyonluk yemek hazırlanmışsa sadece yenilecek kadarının ısıtılması tavsiyesinde bulundu.
Oymen açıklamasında şunlara da yer verdi:
“Artan yemekleri tüketmeden önce iyice ısıtınız. Tekrar ısıtırken sulu yemekler en az 1- 2 dakika kaynatılmalı ve diğer yemekler de dahil merkez sıcaklığının en az 75 dereceye ulaştığına emin olduktan sonra tüketiniz. Mikrodalga fırında yiyecekleri yeniden ısıtırken eşit şekilde ısınmasını sağlamak için karıştırın veya döndürün.
Donmuş tavuk eti, balık, kıyma ve parça et kesinlikle oda sıcaklığında çözdürülmemeli, çözdürme işlemi en az +4 derece buzdolabında, diğer besinlerle temas etmeyecek şekilde, 24 saat içinde yapılmalıdır. Çözdürmek için mikrodalga kullanıyorsanız, güç derecesini buzlu çözdürme olarak ayarlarınız ve çözdürdükten sonra beklemeden pişirin.
Her türlü gıda maddesini satın alırken etiket bilgisini okuyun, üretim ve/veya son kullanma tarihi ve saklama koşullarına dikkat edin. Ambalajı bozulmuş, hasar görmüş veya şişmiş ürünleri satın almayın ve kesinlikle tüketmeyin.
Soğuk gıdalar (et, balık, tavuk ürünleri, süt ve süt ürünleri) ve donmuş ürünleri raflarından alışverişin sonunda alın. Satın aldığınızda eve dönüş süresini olabildiğince kısa tutunuz ve alışverişten döner dönmez buzdolabına hızlıca yerleştirin. Özellikle yaz aylarında tüketimi artan ve daha çok çocuklar tarafından tercih edilen dondurma satın alınırken ise çözülüp, tekrar dondurulmamış, rengi, orijinal şekli ve ambalajı değişmemiş dondurmalar alınmalıdır. Dondurma, alışverişte en son alınıp, hızlı bir şekilde soğutucuya ulaştırmalı veya hemen tüketilmelidir.
Bir yiyeceğin nasıl hazırlandığı, sunulduğu veya saklandığından emin değilseniz o ürünü tüketmeyin. Oda sıcaklığında uzun süre bekleyen gıdalarda pişirmeyle ortadan kaldırılamayacak bakteri veya toksinler bulunabileceğinden, bu durum gıda zehirlenme kaynağı olabilir.
Gıda zehirlenmesinin belirtileri arasında mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı, baş dönmesi, kramplar ve ateş bulunur. Bu belirtiler genellikle kontamine gıdanın tüketilmesinden birkaç saat sonra ortaya çıkar.
Gıda zehirlenme şüphesi durumunda bol sıvı tüketin ve vücudunuzu susuz bırakmamaya özen gösterin.
Şiddetli belirtiler veya 24 saatten uzun süren rahatsızlık durumunda mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurun.”
