İŞTE O YAZI;
Sorunların adliye kanalı ile çözümü hem zor hem de yıpratıcı malum olduğu üzere. Hatta sorunları çözse bile tekrar tekrar sorunlar doğura da biliyor. Dünyanın alternatif çözüm yollarına doğru olan meyli ülkemizi de etkilemiş durumda. Bunun en önemli türü arabuluculuk. Ancak çözümlerin türü bunlardan ibaret değil. Tahkim ve müzakere yolları da söz konusu hukuk uyuşmazlıkları için.
Tahkim, müzakere ve arabuluculuk
Tahkim, taraflar arasındaki uyuşmazlığın bağımsız ve fakat taraflarca önceden belirlenen veya yine tarafların belirlediği bir kurumun tayin ettiği kimselerce karar verilmek suretiyle çözülmesi demek. Burada bir kişi tıpkı hâkim gibi karar veriyor.
Arabuluculukta ise arabulucu tarafların sorunu konuşması için bir zemin hazırlıyor. Ve taraflara birbirini anlaması için yardımcı oluyor. Bunların dışında bir de müzakere yöntemi var ki arabuluculuk ve tahkimden önce bu yöntemin olduğunu biliyoruz. Burada tarafların sorunu diyalog ile çözmesi ve temel uyuşmazlığı belirlemesi için müzakereci aktif rol alıyor. Sorunun tespit edilmesi ve çözüm odağında konuşulması amacıyla süreç inşa ediliyor. Bazen müzakereci taraflarla önce ayrı ayrı görüşüp bu zemini hazırlarken bazen de taraflar dinlenip çözüm odağı ortaya koyularak uyuşmazlık çözülüyor…
Türkiye’deki merkezler
Bu konuda spesifik mahiyetli olan veya genel görünüm arz eden biçimde tezahür eden merkezler var. Avukatların vekalet ücretleri konusunda uzmanlaşan Barolar Birliği Tahkim Merkezi, üyelerinin sorunları odağında hizmet veren Ticaret ve Sanayi Odalarının tahkim ve arabuluculuk merkezleri, 6570 sayılı yasa ile “yabancılık unsuru taşıyanlar da dâhil, uyuşmazlıkların tahkim veya alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleriyle çözülmesini sağlamak üzere” teşekkül ettirilen İstanbul Tahkim Merkezi (İSTAC) bu alandaki önemli kurumlar arasında. Türkiye’de tahkim konusunda kanunla kurulmuş bir yapı. Yapının genel kurulunda Barolardan, Adalet Bakanlığından, TOBB’dan, diğer odalardan, borsa ve bağımsız idari otoritelerden temsilciler bulunuyor.
TOBB UYUM
Türkiye’de bu alanda bir de -son dönemde ele aldığı konularla vatandaşın gündemine oturan- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezi (TOBB UYUM) var. Bilineceği üzere TOBB’a mevzuat bu konuda görev yüklüyor. TOBB özellikle ICC (Milletlerarası Ticaret Odası) ile olan ilişkisi bağlamında özellikle iş hayatında tahkim süreçlerinin yerleşmesi için çalışmalar yapmakta. Özellikle her yıl düzenlenen Tahkim Günü programları ile bu alandaki dünya gelişmeleri konuşulmakta.
TOBB UYUM; mevzuatımıza arabuluculuğun girmesinden sonra kuruldu. Merkezi Ankara’da ve hemen her ticaret ve sanayi odası nezdinde temsilciliği ile yaygın bir ağa sahip. Başında değerli bir isim var. Genel Müdür Dr. Onur Yüksel. Kendisi alternatif uyuşmazlıkları ve çözümleri konusunda uzun yıllar yurtdışında yüksek lisans ve doktorasını tamamlamış. TOBB UYUM, ICANN, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü başta olmak üzere birçok organizasyonla iş birliği içinde. Tüm bunların yanında; TOBB UYUM, son dönemde iki konu ile vatandaşın gündemine dokunmayı sağlıyor. Birincisi DASK diğeri ise (özel ilgi alanım olan) Alan Adı Uyuşmazlıkları meselesi.
DASK meselesi
TOBB ile Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) arasında 1 Eylül 2023 tarihinde imzalanmış bir protokol var. Bu protokol ile etkileri devam eden doğal afetler sonrasında, her anlamda kayba uğramış ve yıpranmış vatandaşların uyuşmazlıklarının mahkemelerde uzun, masraflı ve yorucu yargı süreçleri yerine alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri ile kısa sürede etkili bir biçimde çözülmesi hedeflenmiş. Bu konudaki dosya sayısı ve çözüm hızı gerçekten çok başarılı bir iş yapıldığını gösteriyor. İşin maddi yanı bir tarafa, bu konunun muhataplara sunduğu manevi tatmin hepsinden önemli bence!
Alan adı uyuşmazlıkları
Bir başka çalışması ise TOBB UYUM’un alan adları uyuşmazlıklarına dönük. Bundan on yıl öncesine kadar böyle bir sorunumuz yoktu. Şimdilerde en büyük sorun alan adı benzerliği durumunda kimin hak sahibi olduğu veya taklit edilen (benzer) alan adlarının nasıl gerçek hak sahibine teslim edileceği… İşte bu konuda da TOBB UYUM uyuşmazlıkları çözen bir mekanizma kurmuş durumda… Başvuruların buraya yapılarak çözülmesi mümkün.
Bayramınız kutlu olsun!
