Geçmişten günümüze fosil yakıtların kullanılması, enerji tüketiminin artması neticesi ile karbon vb. gaz salınımları sonucu küresel ısınmanın etkileri daha derinden hissedilmeye başlandı. Bunun sonucunda dünyada enerjinin daha verimli kullanılması için girişimler yoğunlaşmıştır.
Bu amaçla tasarlanan yeşil çatı sistemleri doğal kaynakları verimli şekilde kullanan, sürdürülebilir, ekolojik, yenilikçi bir yapı sistemidir.
Yeşil çatı gibi uygulamaların Türkiye’de geliştirilebilmesi için sektördeki aktörlerin yanı sıra, akademisyenleri ve politikacıları da kapsayan çok yönlü, çok aktörlü ve disiplinlerarası çalışmalar yapılmalıdır. Araştırma ve geliştirme projeleri, yüksek lisans ve doktora tezleri, akademik makaleler, bildiriler ve raporlar ile Türkiye’deki yeşil çatıların bina performansına etkilerini farklı açılardan analiz eden çalışmalara büyük bir ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmalar devlet organları tarafından desteklenmeli ve sivil toplum örgütlerinin desteği ile kullanıcılar ve mal sahipleri bilinçlendirilmelidir.
1.Şehirlerdeki Yeşil Ada: Yeşil Çatıların Çığır Açan Etkisi:
1.1 Habitat ve biyolojik çeşitliliği koruyarak doğal ortama katkı sağlar.
1.2. Yağmur suyu yönetiminde etkili bir araçtır. Taşkın riskini azaltır.
Yeşil çatı sistemlerinde yağmur suyunun büyük çoğunluğunu çatıdaki toprak emer. Bu emilen suyu bitkiler kullanır ve sonra buharlaşır. Kalan su ise çatı drenajı ile sistemden uzaklaştırılır. Bu sayede kentin altyapı sistemine inen yükü azaltır.
1.3 Hava kalitesinin iyileştirir.
1.4 Kentsel ısı adası etkisini azaltır.
1.5 CO2-O2 alışverişinde etkilidir.
1.6 Ses yalıtımını sağlar. (Gürültü kirliliğini azaltır.)
2. Sosyal Açıdan Faydaları:
2.1 Bulunduğu ortama estetik değer kazandırır.
2.2 Fonksiyonel açık alanlar yaratır.
2.3 Rahatlama hissiyatını yaratır.
2.4 İnsan sağlığı üzerine olumlu etkiler yaratır.
3. Karlı Bir Yatırım: Yeşil Çatıların Ekonomik Zaferi
3.1 Çatı ömrünü uzatır.
3.2 Enerji maliyetlerinin düşmesine katkı sağlar.
3.3 Yalıtım görevi üstlenir.
3.4 Su yalıtım membranının uzun ömürlü olmasını sağlar.
3.5 Kentsel tarım imkanı yaratır.
3.6 İstihdam yaratır.
3.7 Sürdürülebilirdir.
Bitki kaplı çatılar, mevcut çatılardan ortalama %10 daha verimlidir. Yeşil çatı yalıtım ve izolasyon görevi görmektedir.
4.Yeşil Cennetin Zorlukları : Yeşil Çatı Uygulamalarının İnce Çizgisi:
Dezavantajları: Maliyetlidir. Uzmanlık gerektirir.
Bina cephesinin yüksekliği yeşil çatı tasarımına yön vermektedir. Hacim ve yeşil çatı malzemesinin ağırlığı özellikle de yetişme ortamı, çatıya yükleme yapmaktadır.
Geleneksel uygulamalara oranla, yeşil bina uygulamaları ilk aşamada %2 oranında daha yüksek maliyet oluştursalar da yaşam süresi boyunca bu giderin 10 katı kadar kazanç sağlamaktadırlar. Söz konusu kazanç, hizmetlerin daha verimli kullanılması sonucu enerji giderlerindeki düşüşte görülmektedir.
Yeşil çatı sistemleri nadiren kullanılan bir uygulama yöntemi olduğu için yeterli uzmanlığa sahip ekip sahip olma konusunda sıkıntılar yaşanabilir.
Gerekli araştırmalar ve karşılaştırmalar yapıldığı zaman yeşil çatı sistemlerinin, geleneksel çatı sistemlerine oranla daha avantajlı konumda olduğu anlaşılmaktadır. Ekonomik, sosyal ve estetik alanlardaki avantajları ile geleneksel çatı sistemlerine gözle görülür bir üstünlük sağlamaktadır.
5.Dünyada Ve Türkiye’de Yeşil Çatı Devrimi: Eyleme Geçme Zamanı
Avrupa’da başta Almanya’nın bazı kentleri olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde çevreye sağladığı ekolojik faydalardan dolayı yeşil çatı uygulamalarının kanunen zorunlu tutulduğu görülmektedir. Buna ek olarak “Yeşil Mimari” ya da “Sürdürülebilir Yapılar” adı altında Avrupa’daki ve Amerika’daki yeşil çatılı binaların değerlendirmelere tabi tutulduğu bilinmektedir.
Avrupa dışında yeşil çatı uygulamaları noktasında ise Japonya, Asya’da yeşil çatı uygulamalarında önemli bir oyuncudur. Tokyo, günümüzde sıfırdan yapılan bütün yapılarda çatı yüzey genişliklerinin minimum yüzde yirmilik kısmının yeşillendirilmiş olmasını mecburi kılmıştır.
Türkiye’de ise modern toplumların aksine yeşil çatı uygulamalarına dair gerek yönetmelik gerekse teşvik edici yaptırımlar bulunmamaktadır.
Doğa ile kalın..
Editör: SELÇUK ÖÇAL
