A- İLGİLİ MEVZUAT
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 76. maddesinin son fıkrasında; hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve Silahlı Kuvvetler mensuplarının görevlerinden çekilmedikçe aday olamayacakları ve milletvekili seçilemeyecekleri belirtilmiştir.
2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun “Adaylık için görevden çekilmesi gerekenler” başlıklı 18. maddesinde; “Hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri, kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, aday olmak isteyen belediye başkanları ve subaylar ile astsubaylar, aday olmak isteyen siyasi partilerin il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile belediye meclisi üyeleri, il genel meclisi üyeleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar genel ve ara seçimlerin başlangıcından bir ay önce seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamazlar ve aday gösterilemezler.” hükmüne yer verilmiştir
Bu durumda, yukarda yer verilen hükümde sayılanların 2015 yılında yapılacak Milletvekili Genel Seçiminde aday olmaları hususunda 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 18, 19 ve 42 nci maddesi ile atıf yapılan 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun hükümleri uygulanması gerekmektedir.
B- SEÇİM TARİHİ
Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığının 6 Ocak 2015 tarihli ve 29228 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6 No. lu Kararında; 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 77. maddesinin birinci fıkrasında ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 6. maddesinin birinci fıkrasında Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin dört yılda bir yapılacağı öngörülmüş olduğu; aynı Kanun’un 6. maddesinin ikinci fıkrasında ise; “Bir önceki seçimin yapıldığı tarihten itibaren dört yılın dolmasından önceki son Pazar günü oy verilir. Oy verme gününden geriye doğru hesaplanacak doksan günlük sürenin ilk günü seçimin başlangıç tarihidir.” hükmüne yer verildiği belirtilerek seçim tarihi 7 Haziran 2015 Pazar günü olarak belirlenmiştir.
C- ADAY OLABİLMEK İÇİN GÖREVDEN AYRILMASI GEREKENLER VE AYRILMA TARİHİ
Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığının 6 Ocak 2015 tarihli ve 29228 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6 No. lu Kararında 7 Haziran 2015 tarihinde yapılacak olan Milletvekili Genel Seçimlerinde, aday olabilmek için Kanun gereği çekilmesi veya görevlerinden ayrılması gerekenlerin çekilme veya görevlerinden ayrılma isteğinde bulunma tarihleri belirlenmiştir.
Anılan Karar gereğince,
1- Aday olmak isteyen;
-Hâkimler ve savcıların,
-Yüksek yargı organları mensuplarının,
-Yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanlarının,
-Yükseköğretim Kurulu üyelerinin,
-Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri,
-Kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlilerin,
-Kamu idarelerinde görev yapan sözleşmeli personelin,
-657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/C maddesi kapsamındaki geçici personelin,
-Belediye başkanlarının,
-Subaylar ile astsubayların,
-Siyasi partilerin il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyelerinin,
-Belediye meclisi üyelerinin,
-İl genel meclisi üyelerinin,
-Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanların,
en geç 10 Şubat 2015 Salı günü saat 17.00’ye kadar 2839 sayılı Kanun’un 18. maddesi uyarınca görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmaları zorunlu olup, bunlar için aynı Kanun’un 19. maddesinde yer alan görevden ayrılmaya ilişkin hükümleri uygulanacaktır.
2- Kamu görevlilerinden emeklilik dilekçesi verip aday olacakların en geç 10 Şubat 2015 Salı gününden geçerli olmak üzere emeklilik isteğini belirten dilekçelerini en geç 10 Şubat 2015 Salı günü saat 17.00’ye kadar vermeleri zorunludur.
3- Yukarıda belirtilen tarih istifa için son tarih olup, bu tarihten önce istifa edilmesine engel bir durum bulunmamaktadır.
4- Emekli olduktan sonra aday olmak isteyen kamu görevlilerinin de yukarıda belirtilen süreler içerisinde emeklilik talebinde bulunmaları gerekmektedir.
5- Anayasanın 76 ncı maddesine istinaden sürekli ve geçici işçilerin milletvekili genel seçiminde aday olabilmek için istifa etmelerine gerek bulunmamaktadır.
6- Görevden ayrılma başvurusu yapan kamu görevlisine, dilekçenin alındığına dair bir belge verilmesi, dilekçenin kuruma geldiği tarihten itibaren de en geç on gün içinde ayrılma isteğinin kabul edildiğinin dilekçe sahibine tebliğ edilmesi gerekmektedir.
7- Aday olmak için görevden ayrılmaya ilişkin talepler kurumu tarafından reddedilemez.
Ç- DİLEKÇENİN ŞEKLİ
Görevden ayrılma dilekçesinin özel bir şekli bulunmamaktadır. Her dilekçede bulunması gereken şekil özelliklerinin yanında “7 Haziran 2015 tarihinde gerçekleştirilecek 25. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde aday olabilmek için görevimden ayrılmak istiyorum.” şeklinde bir ifade yeterli olacaktır.
D- SEÇİME KATILMAK İÇİN İSTİFA EDEN MEMURUN DURUMU
Seçimde aday olabilmek için istifa eden memurlar memuriyete ilişkin haklardan yararlanma bakımından normal şekilde istifa eden memurlarla aynı durumdadır. Bu şekilde görevlerinden ayrılan memurların görevlerinden ayrı kaldıkları sürece memuriyete ilişkin özlük haklarından yararlanmaları mümkün olmadığı gibi bu sürelerin emeklilik bakımından değerlendirilmesine de imkân bulunmamaktadır. Aynı şekilde, aday olamamaları ya da aday olup da seçimi kazanamamaları üzerine görevlerine geri dönmeleri halinde, görevden ayrı kaldıkları süre için kendilerine mali ve sosyal haklar kapsamında hiçbir ödeme yapılmayacak, bu döneme ilişkin olarak sosyal güvenlik kesintileri de kurumları tarafından ödenmeyecektir.
E- ADAY GÖSTERİLMEYEN YA DA SEÇİMİ KAYBEDENLERİN GÖREVE DÖNMESİ
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun ek 7 nci maddesinde;”Yüksek mahkeme üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar ile Subay ve Astsubaylar hariç olmak üzere; milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönebilirler.” hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre, yüksek mahkeme üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar ile subay ve astsubaylar hariç seçimlerde aday olabilmek için görevlerinden ayrılmak zorunda olan kamu görevlileri, adaylık veya seçim sonuçlarına göre yeniden göreve dönebilecek olup, bu konuda kamu idarelerinin takdir hakkı bulunmamaktadır.
Ayrıca, idari yargı mercileri tarafından konuya ilişkin verilmiş kararlarda, seçimlere katılmak üzere istifa eden ancak aday listelerinde yer alamayanların, başvuruda bulunması ve seçime katılmak için ayrıldığı kadronun boş olması halinde, Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığınca kesin seçim sonuçlarının açıklanmasından önce eski görevlerine dönmelerinin mümkün olacağına hükmedilmiştir. Yüksek Seçim Kurulu da, adaylığı ve seçimi kaybeden memurların göreve döndürülmesi konusunda Danıştay Kararları doğrultusunda işlem yapılmasının uygun olacağını belirtmiştir.
Buna göre, istifa etmiş ancak aday adayı veya aday olamamış kamu görevlilerinden geri dönüş hakkı bulunanların aday listelerinin kesinleşme tarihinden itibaren kurumlarına müracaat etmeleri halinde Yüksek Seçim Kurulunca kesin seçim sonuçlarının açıklanması beklenmeksizin atamalarının yapılması mümkün bulunmaktadır.
298 sayılı Kanunun ek 7 nci maddesi hükmü uyarınca, seçimler nedeniyle görevinden ayrılan kamu görevlilerinin, göreve dönmek için kurumlarına başvuruda bulunabilecekleri son tarihin ise Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir aylık süreyi aşamayacağı değerlendirilmektedir.
Seçimler nedeniyle görevden ayrılanların kurumlarına tekrar dönmek istemeleri halinde kurumları tarafından eski görevlerine döndürülmeleri zorunlu olmayıp, kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve atanmaları da mümkün bulunmaktadır.
Ayrıca, seçim nedeniyle yasal zorunluluğa dayanarak istifa edenlerden yeniden memuriyete dönmek isteyenler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 92 nci maddesinde yer alan iki defadan fazla istifa etmiş olanların memuriyete dönemeyeceğine ilişkin kısıtlamalara tabi olmayacaktır.
F- GÖREVE DÖNEMEYECEK OLANLAR
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun ek 7 nci maddesine göre;
-Yüksek mahkeme üyelerinin,
-Hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanların,
-Subay ve astsubayların,
görevlerine geri dönüş hakkı bulunmamaktadır.
G- GÖREVE DÖNÜŞ DİLEKÇESİ
Görevden ayrılış dilekçesinde olduğu gibi göreve dönüş dilekçesinde de şekil zorunluluğu bulunmamaktadır. Dilekçede; “7 Haziran 2015 tarihinde gerçekleştirilecek 25. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde aday gösterilmediğim/seçilemediğim için 298 sayılı Kanunun ek 7 nci maddesi hükmü gereğince görevime dönmek istiyorum.” şeklinde bir ifade bulunması yeterli olacaktır.
Ğ- GÖREVE DÖNÜŞTE BELGE İBRAZI
Seçimlere katılmak üzere istifa edenlerden aday olamayan ya da seçilemeyenlerin tekrar eski görevlerine dönmek için yapacakları başvurularda, aday olamadıklarına ya da seçilemediklerine ilişkin belge istenmesi halinde ilgililer tarafından konuya ilişkin belge ibraz edilmesi gerekmektedir.
Ancak, 25. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde aday olma gerekçesiyle görevlerinden ayrılmakla birlikte adaylık için başvurusu bulunmayanların göreve dönüşleri 657 sayılı Kanunun 92 nci maddesi kapsamında mümkün olabilecektir. Bu durumdakilerin istifaları da mezkûr hükümdeki iki defa istifa kapsamında değerlendirilecektir.
H- ŞAHSA BAĞLI KADROLARDA BULUNANLARDAN İSTİFA EDENLERİN ATAMASI
Şahsa bağlı kadrolarda görev yapanların bu kadrolarından seçim nedeniyle istifa etmiş olmaları halinde, istifa sonucu boşalan kadrolar iptal edilecektir. Bu durumdakilerin kazanılmış hak aylık derecelerine uygun başka bir kadroya atanmaları gerekmektedir.
I- MALİ VE SOSYAL HAKLARI 375 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENİN GEÇİCİ 16 NCI MADDESİ KAPSAMINDA BELİRLENENLERİN DURUMU
375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 16 ncı maddesi kapsamında mali ve sosyal hakları 15/1/2012 tarihinden önce tabi oldukları mevzuat hükümlerine göre belirlenenlerden 25. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde aday olma gerekçesiyle istifa eden ve aday adayı veya aday olamayanlar ile aday olmakla birlikte seçilememelerini müteakip yeniden ataması yapılanların mali ve sosyal haklarının mevcut mevzuat hükümlerine göre belirlenmesi gerekmektedir..
İ- 25. DÖNEM MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMİNDE İSTİFA ETMESİ GEREKEN SÖZLEŞMELİ VE GEÇİCİ PERSONEL
Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuatı çerçevesinde istihdam edilen sözleşmeli ve geçici personelin de milletvekili genel seçimi için istifa etmeleri zorunlu olup, seçilememeleri veya aday gösterilmemeleri durumunda tekrar eski görevlerinde sözleşme ile istihdam edilmeleri gerekmektedir.
