Yer altı geçidi tevatürlerinin ilk kez bilimsel olarak kanıtlandığını kaydeden Polat, “Biz ilk defa bu bölgede yoğun yeraltı geçiş noktalarının olduğunu bilimsel olarak bir restorasyon çalışmasında ortaya koyduk. Başka yapıların yol açma çalışmalarında tahrip edilmiş; bir defa görülmüş ama üstüne bilimsel çalışma yapılmamış ya da belirli tanıklıklarla tevatüren söylenmiş meselelerin tamamını ilk defa ayrıntılı bir şekilde ortaya çıkmış, çıkarmış bir restorasyonu sizinle paylaşıyoruz” ifadelerini kullandı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı’nın kente kazandırdığı İBB Miras, yaklaşık 600 yıllık tanıklığıyla İstanbul’un eşsiz güzelliklerinden olan; Fatih Sultan Mehmet’in şehre yadigarı Rumeli Hisarı’ndaki restorasyon çalışmasında heyecan verici bir keşfe imza attı. Büyük fethin 571. yılı olan 29 Mayıs 2024’te yer altında tünel yapısı buldu.
Keşfi kamuoyuyla paylaşmak için Rumeli Hisarı şantiyesinde açıklama yapan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, tünelin 125 metre uzunluğunda ve yer yer 1-1,5 metre ile 3-4 metreye ulaşan yüksekliğe sahip olduğu bilgisi paylaştı. Farklı kollarla başka kanallara bağlantı emareleri tespit ettiklerini kaydeden Polat, tünelin Hisar’ı boydan boya geçerek Doğatepe yönüne doğru uzandığını belirtti.
Yeraltı geçidinin arkeometri çalışma metoduyla harç analizleri, malzeme analizleri, yapım tekniği analizleriyle aydınlatacağını söyleyen Polat, “En son onarımı fethin 500. yılı olması sebebiyle 1953 yılında yapıldı. Ondan sonra gerçekten esaslı bir onarım ihtiyacı hep vardı. Fakat İBB Miras’a nasip oldu. Şimdi bu restorasyonda bugüne kadar ortaya çıkmamış noktalar tek tek bu gibi örneklerle ortaya çıkıyor. İçerisinde farklı buluntularımız da var. Kamuoyuyla daha sonraki günlerde bunu paylaşacağız. Çünkü fonksiyon olarak kullanımında bir dönem burada farklı fonksiyonların verdiği izleri de açığa çıkarmaya başladık” dedi.
Halk tevatüründe İstanbul’daki yer altı geçitlerinin sıkça yer aldığını anımsatan Polat, “Biz ilk defa bu bölgede yoğun yeraltı geçiş noktalarının olduğunu bilimsel olarak bir restorasyon çalışmasında ortaya koyduk. Başka yapıların yol açma çalışmalarında tahrip edilmiş; bir defa görülmüş ama üstüne bilimsel çalışma yapılmamış ya da belirli tanıklıklarla tevatüren söylenmiş meselelerin tamamını ilk defa ayrıntılı bir şekilde ortaya çıkmış, çıkarmış bir restorasyonu sizinle paylaşıyoruz” ifadelerini kullandı.
“Keşif İstanbul’a hayırlı olsun “diyen Polat, açıklamasını, “Çok özel bir buluş olduğunu biliyoruz, hissediyoruz. Restorasyon bittiğinde de insanların gezmesini, ziyaret etmesine uygun hale getireceğiz” cümleleriyle tamamladı.
Rumeli Hisarı, son olarak 1953-55 yılları arasında kapsamlı bir restorasyon görmüştü. Cahide Tamer, Selma Emler ve Mualla Eyüboğlu Anhegger gibi Cumhuriyet tarihinin önemli kadın mimarlarıyla anılan bu restorasyondan sonra, 2021 yılında İBB Miras’ın sarı brandasıyla kuşatıldı.
Prof. Dr. Can Şakir Binan, Prof. Dr. Alper İlki, Prof. Dr. Erol Gürdal gibi alanın saygın isimlerinden oluşan Bilim Kurulu’nca onaylı projede Hisar için konservasyon ve bakım çalışmalarını içeren bir restorasyon süreci planlandı. Çandarlı Halil Paşa, Saruca Paşa ve Zağanos Kuleleri, deniz cephesindeki duvarlar, kara tarafındaki kuleler ve duvarlar evrensel koruma ilkeleri doğrultusunda özgün malzeme ve geleneksel tekniklerle restore ediliyor.
Bugüne kadar sadece müze alanıyla ziyaret edilebilen Rumeli Hisarı’nın yeni döneminde, Fatih Sultan Mehmed döneminin önemli isimleri Çandarlı Halil Paşa, Zağanos Paşa ve Saruca Paşa ile anılan üç görkemli kulenin kapıları, ilk kez İstanbullulara açılacak.
